An Gaidheal Alascanach

Wednesday, January 30, 2008

Làmh an uachdair aig John McCain

Tha làmh an uachdair aig John McCain a-nis gu bhith na sheasamh airson nam Poblachdach as deidh a bhuaidh ann am Florida diMàirt. Gu ruige seo, 's ann air sgàth bhòtadh nan neo-eismealach a bha a bhuaidh. Ach an turas seo, cha robh còir aig na neo-eismealaich bhòtadh anns a' bhun-taghadh nan Poblachdach. Tha mòran Poblachdaich (mar mi fhìn) an aghaidh John McCain (cha d'fhuair ach 35% dhen bhòtaidh) ach tha air an roinn eadar dithis neo triùir.

B' fheàrr leam nan robh cuideigin eile agam airson bhotadh an aghaidh Clinton neo Obama san t-Samhainn ach sin mar a tha e. An-diugh dh' fhàg Giuliani an gnothach. Thèid na bhotaichean aige do MhcCain. Cha tèid na bhotaichean aig Hukkabee do Romney mar bu chòir leis gu bheil esan a' diùltadh an fharpais fhàgail ged nach eil teans aige buanachadh.

Dhomh-sa, an taghadh a th' againn, 's e eadar Romney 's McCain. B' fheàrr leam Romney. Dimàirt sa tighinn, 's e 'Super Tuesday' a th' ann. Bith corr 's fichead stàitean a' bhotadh aig an aon àm a' gabhail a-steach Alasga. Ged as ann aig John McCain a tha làmh an uachdair, cò aig a tha fios...

Sunday, January 27, 2008

Iomairt an taghaidh: John McCain - mo bheachd-sa air

Mar a thuirt mi roimhe, tha mi gu daingnainn air an làimh dheis gu poileataigeach agus seo mar a tha mi a' coimhead air John McCain.

An toiseach, na rudan as toigh leam mu dheidhinn. Chan eil duine cho seasmhaiche ri John McCain ann an cunnart. Chan eil eagle aige ro dhuine dhubh neo gheal. Dh' fhulaing e gu dubh ann an làmhan nam Bhietniamach mar phrìosanach agus chan eil e a' toirt cus for do bheachdan daoine eile. Cha teid am fear seo sèideadh le cunntas-beachd idir idir. An-uiridh, nuair a bha sinn a' call ann an Iorac 's na luchd-poileataigs a' teicheadh bhon chuspair mar a theicheas radain bho long a tha a' dol fodha, bha John McCain ag eigheach aig àrd a chlaiginn gum bu chòr dhuinn saighdearan a bharrachd a chur ann an Iorac. Mar a shaoileadh tu, bha na h-aireamhan cunntas-beachd aige cho beag ri cuileag aig an àm. Ach an-diugh, 's sinn a' buanachadh a-nis, tha beachd aig an t-sluagh air a dhol gu mòr an àrd. Tha spèis agam air daoine mar seo.

Agus ma thachras latha eile a leithid 9/11, saoilidh mi gum bi John McCain na aingeal-sgrios an Tighearna!

San dòigh seo, tha e iongnatach mar a tha na librealaich cho dheidheil air agus shaoileadh tu gum biodh mise air mo dhòigh ma bhuanaicheas esan gu bhith na cheann-suidhe. Uill, b' fheàrr leam John McCain na fear seach fear aig na Daemeagrataich ach tha rudan ann mu dheidhinn a tha a' cur dragh mòr orm. Chan eil fhios `am ma tha e a' tuigsinn idir idir na bun-reachd againn. Chuir esan an gnìomh lagh ùr aig a bheil mar amas smachd a chumail air mar a dh'obraicheas airgead 's iomairtean an taghaidh còmhla. Deagh amas 's dòcha, ach dhomh-sa, bha am fuasgladh fada na bu mhiosa na'n trioblaid sa chiad-dol-a-mach. Oir chuir an lagh-sa bacadh air saorsachd-labhairt. Bha e an aghaidh an lùghdachadh nan cìsean a thachair corra bliadhnaichea air ais. Chan eil mi idir ag aontachadh leis mar tha e airson smachd ghabhail air na daoine a tha a'sruthadh a-steach dhan dùthaich gu mi-laghail. A bharrachd air a sin, chan eil e cho daingnainn airson còraichean-gunna mar a b' fheàrr leam.

Sin agamh corra adhbhran nach toigh leam an duine seo. Ma tha duine eile ann a tha comasach buanachadh san t-Samhainn, b' fheàrr leam e. Ach a-rèir na cunntas-beachd mu dheireadh (dhan nach toir John McCain for sam bith) 's e John McCain an aon duine Poblachdach a tha a' buanachadh an aghaidh Clinton neo Obama.

Agus aig a' cheann thall, a rud a tha mi ag iarraidh, 's e an rud as fheàrr a ghabhas fhaighinn.

Friday, January 25, 2008

Bun-taghaidhean anns na Stàitean Aonaichte

The na bun-taghaidhean gu math anns na Stàitean Aonaichte an turas seo. Ged a tha na bun-taghaidhean nan Democratach inntinneach gu leòr, mar phoblachdach, 's ann gu h-àraidh air bun-taghaidhean nam Poblachdach a tha m'aire.

An rud a tha mise ag iarraidh 's e 's gun buannaich na Poblachdaich, airson iomadach adhbhar. Tha mi airson cìsean as ìsle, tha mi an aghaidh smachd air gunnaichean. Mar a shaoileadh tu, tha mi gu math air a làimh dheis. Ach dhomh-sa, an rud as cudthromaiche do dhuine sam bith mar cheann-suidhe, 's e ciamar a dheileachas tu ris an t-saoghal cunnartach anns a bheil sinn ann latha an-diugh. Faodaidh sgrios uabhasach a bhith na lùib cinn-suidhe aig nach eil toinisg gu ìre neo correigin.

Dhomh-sa, tha armachd lèir-sgrios, gu h-àraidh ann an làmhan ro-dheònach an cleachdadh an cunnart as miosa san t-saoghal. Dhomh-sa, tha e an ìre mhath cinnteach gun teid armachd-niùicliseach a cleachadh an aghaidh baile neo correigin ann an ùine nach bi fad. Ach ma dh'fhaodte, ma nì sinn ar dìcheall gun gabh an sgrios-sa sheachnadh. Tha cuimhn 'am fhathast, nuair a chunnaic mi an darna tùr a' tuiteam, bha mi an ìre mhath cinnteach gun deach nam mìltean thar mìltean am milleadh nam fhianais fhèin. Tha fhios cha robh na mairbh cho pailt aig a' cheann thall. Bha sinn cho taingeil gun do bhàsaich dìreach corra mhìltean seach corra dheicheadan de mhìltean. Seo an saoghal sa bheil sinn nuair nach cuir corre mìltean cus dragh ort. Co-dhiù, thuig mi san uair ud gun gabh an ath-thuras a bhith fada nas miosa, gum fairich sinn caran fortanach ma tha na mairbh corra deicheadan de mhìltean seachad air ceud mìle.

Tha an dithis aca, Obama agus Clinton ann an co-fharpais, cò a bheir ghealltanas as daingne nach toir iad ionnsaidh an aghaidh Irain airson adhbhar sam bith. Co-dhiù, seo a th' air cùl m' inntinn mar a tha i a' coimhead air iomart an taghaidh.

Tha an iomairt an bun-taghaidh -sa as fhosgailte na chunnaic mi riamh. Cò mheud bun-taghaidh a th' air a bhith againn gu ruige seo? Iowa, Wyoming, New Hampshire, Carolina a deas, Nevada, Michigan agus chan eil e foiliseach cò aig a bheil làmh an uachdair. Huckabee? Romney? McCain?

Tha mi an ìre mhath cinnteach gu bheil Huckabee seachad. Bha dùil ann gun bhuannaicheadh e Carolina a Deas leis gu robh e làidir am measg nan Chrìostach air a làimh dheis 's iad cho pailt ann an sin, ach cha do buannaich e. Tha sin a' sealltainn gu bheil an taic aige o às leth na Chrìostaich air socrachadh rud beag 's às an aonais, chan eil teans sam bith aige.

Ach leis gun do bhuannaich McCain ann an Carolina a Deas, a bheil sin a' ciallachadh gu bheil làmh an uachdair aigesan? Chan eil mi cho cinnteach. Chan eil na Poblachdaich fhèin cho deidheal air. Nuair a bhuannaich McCain, 's ann air sgàth gu robh còir aig neo-eismeilich bhotadh ann an bun-taghadh nam Poblachdach. Gu ruige seo, 's ann aig Romney a tha cuid as motha de luchd-bhotaidh a thèid dhan Choinneamh nam Poblachdach.

Bith an ath-bhun-taghadh, Florida gu math cudthromach. Rinn Giuliani oidhirp mhòr ann an sin. Ma bhuannaiches e, gheibh e spionnadh mòr às a' dol a-steach dhan 5mh Gearran nuair a nì torr is 20 stàitean bun-taghaidh aig an aon àm. 'S mur a bheil làmh an uachdair aig cuideigin neo correigin, 's dòcha gun tèid na stàitean roinn am measg dithis neo fiù s 'triùir! Ma 's e sin a thachras, tha e buailteach nach bi luchd-bhotaidh gu leòr aig fear seach fear aca aig a' Choinneamh nam Poblachdach!

Dhomh-sa mar phoblachdach, tha mi ag iarraidh chan e an duine as fheàrr a leam as an duine as fheàrr leam as buailtiche buannachadh sa t-Samhainn. Chan eil feum sam ann a bhith a' faighinn an duine as fheàrr leat gun a bhith a' buannachadh sa t-Samhainn. Tha sin a' ciallachadh 's dòcha gun bhot mi airson an duine air nach eil mi cho deidheil ach as urrainn dha buannachadh seach airson an duine as toil leam gu mòr aig nach eil teans sam aige buannachadh. Bith an stàite agam-sa, Alasga a' bhotadh air an 5mh Gearran cuid ri mòran stàitean eile.

Sunday, January 20, 2008

Cuideigin eile sa cheann an ear-dheas Alasga aig a bheil Gàidhlig

'S e oidhche Burns a bh'ann dhuinn a-raoir. Chaidh mi fhìn 's mo bhean ann 's bha mu 300 neo 400 daoine ann. Bha iad air iarraidh orm òran Gàidhlig a sheinn 's thagh mi Òran Eile do Bhlàr na h-Eaglaise Brice le Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir. Chaidh e gu math tha mi a' smuaintinn 's a reir coltas chòrd e dhan luchd-èisteachd ceart gu leòr.

Co-dhiù, nuair a bha sinn a' cuir ar còtaichean oirnn airson tilleadh dhachaidh nochd fear a bha seo ri mo thaogh 's tòisich e bruidhinn rium sa Ghàidhlig. Uill, le iongnadh 's toileachas tòisich sinn bruidhinn sa Ghàidhlig. Tha an duine a' fuireach ann an Haines, mu 60 mìle gu tuath bho Juneau. Dh'ionnsaich e a chuid Gàidhlig corra bliadhnaichean air ais ach cha robh mòran cothrom a cleachdadhdh. Uill, tha mi an dòchas gum bi cothroman aige bhon uair sin.

Saturday, January 19, 2008

Air cuairt leis a' chù agam



Chaidh mi air cuairt leis a' chù ùr a fhuair sinn aig àm na Nollaig. 'S e cuilean German Shepherd a th'ann agus tha i ('s e cù boirean a th'innte) ghè mhilis ach tha spionnadh mòr oirre. Feumaidh i dhol air deagh chuairt turas neo dhà gach lath gus bith i ceart gu leòr leinn anns an taigh.


Co-dhiù bha mi air cuairt leatha an-diugh a' coiseachd tro raon-campachaidh a tha dùinte aig àm gheamhraidh. Tha mi ag obrachadh leatha a bhith coiseachd air ròp mar bu chòrr. Bith mi a' cuir an ròp oirre 's bith sinn a'coiseachd airson greis 's an uairsin cuiridh mi an ròp dhi. Tha mi airson 's gun coisich i an ìre mhath san dearbh dhòigh ròp ann neo às. Mur a robh ròp ann, bith i a'coiseachd glè mhath, a ceann dìreach ri thaobh mo ghlùin. Bho àm gu àm, bith i a' stad airson adhbhar neo correigin ach tha i an còmhnaidh glè fhaisg air làimh. Ach air an ròp, chan eil i cho deònach. Aig amannan bith i a'stad 's a' diùltadh cumail oirre. Air sgàth sin, bith mi a' cur an ròp oirre 's dhith gu math tric gus am fàs i cleachd ris. Bith mi a' tabhainn criomagan bìth dhi nam làimh fad sa tha sinn a' coiseachd. Ma tha i a' coiseachd gu math, faisg air mo làimh, bho àm gu àm lorgaidh i criomag bìdh nam làimh. 'S e sinn a nì mi, ròp ann neo às. 'S ann mar seo a tha mi a' feuchainn a brosnachadh coiseachd air an ròp mar bu chòrr.


Co-dhiù, bha mi a' coiseachd mar seo 's gun a bhith an cù agam ceangailte nuair a nochd cù mòr dubh aig ceann an rathaid na dhearg dhean a' deanamh oirnn 's a shùilean glacte air an cù agamsa. Uill, thionndaidh an cù agamsa air a sàilean 's theich i 's mise nam dhearg dheann as an deidh. B' fheudar dhomh ruith cho luath sa b' urrain dhomh agus thionndaidh an cù agamse turas neo dhà gus an cù eile a sheachnadh gus mu dheireadh glac mi iad. Leum mi a dh' ionnsaigh a` choin dhuibh 's theich e airson greis ach thill e. Thòisich mi èigheach air falbh is rug mi greim air an cù agamsa 's chuir mi an ròp air ais oirre. 'S ann an uair sin a nochd dithis boireannaich aig an robh an cù. Thòisich iad a trod orm nach robh an cù agam ceangailte. Bha sin fìor ach cha robh an cù acasan ceangailte na bu mhotha 's 's e an cù acasan nach robh fo smachd sam bith. Bha an cù agam dìreach ri mo thaobh, cha robh iadsan fiù 's ann an sealladh. 'S e an cù acasan a chuir an ruaig air an cù agamsa.


'S ann an uair sin a dh'innse iad dhomh an dearbh rud a dh'adhbhraich an aimhreit: 's e an droch lùths mo spioraid a dh'fhairich an cù agam as coireach gun do theich an cù agam. Dh'innse mise dhaibh gu robh glan às an ciall, anns na speuran.


Ciamar a 's urrainn do cuideigin a bhith cho dall. Mura a chuala mi 's am faca mi na chuala mi 's na chunnaic mi, cha chrèidinn an sgeul.


Monday, January 14, 2008

Mion-chànan ann an cunnart

Bha mi an sàs an deasbad air na duilleagan an Albanaich mun t-suidheachadh na Gàidhlig, gur ann an uchd a' bhàis a tha i, tha i marbh 's mar sin adhart. Gu h-iongnatach 's ann le gaidheil a bha cuid mhòr dhen deasbad seo. Seo an càineadh a th'aca: a-reir nam meadhanan Gàidhlig, shaoileadh tu gu bheil Gàidhlig a'dol bho neart gu neart: sgoiltean ùra Gàidhlig ann an siud 's iomairtean ùra eile ann an seo ach anns na dachaidhean tha Gàidhlig a' bàsachadh, tha na h-òidridh ga trèigsinn gu lèir, chan eil iad a' cleachdadh na Gàidhlig nam measg fhèin.

Agus chan eil teagamh gu bheil sin fìor. Chunnaic mise laigse 's neart ri thaobh na Gàidhlig aig an aon àm. Nuair a bha aig a' Mhòd, chunnaic tòrr mòr de Ghaidheil a' capataich sa Ghàidhlig ach bha cuid mhòr diubh gu math sean 's na h-òigridh a chunnaic mi, 's ann sa Bheurla sa bha cuid as motha a' bruidhinn.

Tha mise dhen bheachd gu bheil a' Ghàidhlig fhathast ann am fìor èiginn 's mur a thionndaidh cùisean dhi, thèid i às co-dhiù.

Ach a dh'aindeoin cho truagh sa tha suidheachadh na Gàidhlig, chan iarrainn idir an suidheadh cànain-tùsanaich mo sgìre fhèin, Haida. An coimeas ri Haida, tha a' Ghàidhlig cho fallain ri breac. An-diugh fhèin, chunnaic mi anns a' phàipear-naidheachd ionadail, an Juneau Empire, aithris mu iomairt ùr gus Haida a shàbhalachadh. Tha iad a' tòiseachadh cùrsa ùire air an eadar-lìonn airson Haida ionnsachadh.

Rud inntinneach ach a rud a ghlac m' aire 's e an aireamh de luchd-labhairt a th' air fhàgail: corra dùsan thuirt an t-aithris 's cuid as motha corr 's 70 bliadhna a dh'aois.

M' uile beannachd leotha.